Trap ve skeette aynı nitelikli tüfekler kullanılır. Ancak skeet tüfeğinde trapta olduğu gibi namlu ucunda şok-darlık olmaz. 12 kalibre yada daha küçük çaplı (yanyana namlulu çifte, üstüste poze ya da arka arkaya atış yapan otomatik-pompalı tek namlulu tüfekler kullanılır. Bu tüfeklere görüşü kolaylaştıracak ekleme, atışta destek olacak parça takımı yasaktır.
Trap ve skeette uluslararası ölçüme uygun doldurulmuş 70 mm. kartuş boyu olan standart fişekler kullanılır. Trapta 2,5 mm'lik 7 nolu saçma skeette ise 2 mm'lik 9 nolu saçma kullanılır.
Trap ve skeette esasını zift oluşturan plakalar kullanılır. Çapı 110 mm, yüksekliği 25 mm olan plakaların net ağırlığı 105-110 gr arasıdır. Plakaların düzgün ve istenilen uzaklığa düşmesi için balansının yani disk üzerindeki eş dağılımın aynı olması gerekir. Birde iklim ve yer şartlarına göre plakaların daha iyi gözlenebilmesi açısından beyaz, turuncu, sarı ve siyahtır.
Atış sahasının yönü ise atıcıları rahatsız etmeyecek bir gün ışığı olması gerekir. Bunun için Türkiye'de kuzeydoğuya atış yapacak şekilde poligonların inşa edilmesi gerekir.
Atıcılık, çeşitli tipteki tabanca ve tüfek gibi silahların belirli kurallara göre hedeflere atış yapılması ile gerçekleştirilir. Kullanılan silahların biçimlerine göre bu atışları şu şekilde sınıflamak olası:
1- Namlusu yivsiz silahlar
1.1. Trap
1.2. Skeet
1.3 Dolma Tüfek
2- Namlusu yivli silahlar
2.1. Yivli ateşsiz silahlar
2.1.1 Hava tüfeği
2.1.2 Hava tabancası
2.1.3 Koşan domuz
2.2. Yivli Ateşli silahlar
2.2.1 Küçük cep serbest tüfek
2.2.2 Standart tüfek
2.2.3 Serbest tabanca
2.2.4 Standart tabanca
2.2.5 Otomatik tabanca
2.2.6 Spor tabanca
2.2.7 Büyük çap serbest tüfek
Bu dallarda en çok ilgiyi ülkemizde, trap, skeet, havalı tabanca ve havalı tüfek çekmektedir. Bu yazıda sizlere bu konularda bazı bilgiler vermek istiyoruz.
Olimpik Trap Poligonu
Trap çukuru: Bir trap çukuru, çatısının üst yüzeyi, atış istasyonlarının bulunduğu düzlemle aynı seviyede olacak şekilde inşa edilmelidir. Bir trap çukuru, yaklaşık, 20 metre uzunluk (Önden arkaya) ve 2-2. 10 metre derinliktedir. Bu boyutlar, görevli personele rahat hareket imkânı ve ve plâkaların konulabilmesi için yer sağlayacaktır. (Bak. Tablo A,B).
Trap makinalar (Plaka atıcı makinalar): Her çukurda, yer ya da çukurun ön duvarına yerleştirilmiş 15 makina olması gereklidir. Makinalar üçerli 5 gruba bölünmelidir. Her grubun ortası çukur tavanı dış yüzeyinde sadece farklı bir renkle işaretlenmelidir. Her grubun makinaları arasındaki mesafe, 1 ilâ 1.10 m. ve eşit olmalıdır. Grupların, orta m. ve normalde 3 ilâ 3.30 m. olmalıdır.
Makinalar çukura öyle monte edilmelidir ki, makine iki metre irtifaya ayarlı olduğunda, kepçe mafsal noktası tavandan 0.50 m. (+0.10 m) mesafede ve tavan kenarından 0,50 m. (+0.10 m.) içeride olsun.
Makinalar tam otomatik, (Kendi kuran ve dolduran), yarı otomatik (kendi kuran elle doldurulan) veya elle kurulan-doldurulan tipte olabilir.
Her makine, jürinin kontrol ve onayından sonra, yay tansiyonu, irtifa ve açıların tespit edilip mühürlenebileceği bir sistemle donatılmış olmalıdır. Bütün makinalar, her zaman aynı noktada plaka ayarı yapılabilecek teknik niteliklerde olmalıdır. Elle doldurulan makinaların kepçeleri, plakanın kazaen veya kasden ileriye veya geriye konmasından dolayı, önceden belirlenen istikametinden sapmasına mani olmak üzere, iki nokta ile takviye edilmiş olmalıdır. Her makine, açı ve irtifayı gösteren 10 derecelik kademelerle işaretlenmiş olmalıdır.
Makinalar yalnız elektrikli-elle veya elektrikli-mikrofon sistemi ile tahrik edilebilir. Elektrikli mikrofon sistemi 0.1-0.2 saniyelik bir gecikmeyi sağlayabilmelidir. Kontrol sistemini kullananın, atıcıyı kolayca görebileceği ve duyabileceği bir pozisyonda yerleştirilmiş olması gereklidir. Fırlatma makinaları, 25 plakalık bir atışta, her atıcıya, eşit şartlarda dağıtımı temin etmelidir. Bu dağılım, 10 plâk sağa, 10 plâk sola ve 5 plâk ortaya şeklindedir. Diğer bir deyişle, 25 plâklık bir şeride her gurup makina, şu dağıtımı sağlayacak şekilde plâk atmalıdır. Atıcılar, ilerledikçe, her makina gurubunda iki plâk sol, iki plâk sağ ve bir plâk orta.
Her 5 atıştan sonra kontrol cihazı bir kademe ileri alınmalıdır.
Atış istasyonları: Trap çukuru, ön kenarından, 15 metre gerisindeki bir düz hat üzerine 5 atış istasyonu yerleştirilecektir. Her istasyon, üçlü grubun orta makinasını tam olarak ortalayacak şekilde ve IXI metrekare ölçü ile sabit olarak işaretlenecektir. Birinci istasyonun iki metre gerisinde ve az solundaki yer serinin 6 numaralı atıcısının bekleyeceği yer olarak işaretlenecektir. Bütün bu 6 pozisyonda da, müsabıkın yedek fişek ve techizatını koyabileceği bir masa veya sıra bulunmalıdır. İstasyonlar, tüm istikametleri aynı seviyeden görebilecek düzgün zeminler üzerinde ve sağlam inşa edilmelidir. Her istasyonda atıcının silahını dayayabileceği 15 santimetrekare veya yuvarlak bir tahta, halı veya lastik parçası olmalıdır. Atış istasyonu çizgilerinin 3-4 metre gerisinde, 5.nci istasyon ile 1.nci istasyon arasında atıcıların zorunlu olarak geçecekleri bu patika bulunacaktır. Atıcılar, atış istasyonları ile bir patika arasından geçemez. Atış istasyonları güneş ve yağmura karşı yeterli olarak korunmuş olmalıdır.
Plaka mesafeleri, açıları ve yükseklikleri: Makinalar, müsabakalar başlamadan önce ayarlanacaktır. Ayarlar, müsabaka jürisi tarafından kontrol edilir, onaylanır ve mühürlenir. Müsabaka sırasında yapılacak makina ayar değişikliği ancak, tüm atıcılar aynı saha üzerindeki 50 plaka atışını tamamladıktan sonra yapabilir. Makinalar, UİT Kurallarında gösterilen şemalara göre ayarlanır.
a- Plakanın uçuş hattı, fırlatma noktasından 10 m. önde, trap çukur tavanı düzlüğüne göre 1.5 metre ile 3.5 m. yükseklikte olmalıdır. 0.5 metrelik bir toleransa (Asgari 1 metre ve azami 4 m. için) müsaade edilir. (Tablo C)
b- Makinalar ayarlanıp jüri tarafından onaylandıktan sonra sıra ile her makinadan birer deneme plakası fırlatılır. Bu deneme plakaları atıcılar tarafından izlenebilir. Jürinin, makina ayarlarını kontrol edip onaylamasından sonra hiçbir atıcı, antrenör ve idareci v.b. trap çukuruna giremez.
Olimpik Skeet (Poligonları)
Bu skeet poligonu iki kule (Yüksek ve alçak kule) ve yarıçapı 19.20 metre olan bir dairenin merkezden tam 5.49 metre geri çekilmiş taban kirişi 36.80 m. olan daire yayı üzerinde yer alan 8 atış istasyonundan oluşur. Dairenin merkezi plakaların çakışma noktası olarak bilinir ve bir kazı ile yeri belirlenir. Plaka çakışma noktasına bakarak daire yayı üzerindeki herhangi bir yerde durulduğunda 1 numaralı istasyon taban krişinin sol, 7 numaralı istasyon sağ ucunda yer alır. 2 nci ila 6 ncı istasyonlar arasındaki istasyonlarda, dairenin çevre yayı üzerinde yer alıp, birbirinden eşit uzaklıktadırlar. (Birbirinden sonra gelen daire yayı üzerindeki istasyonlar 1 ila 2,2 ile 3 ve diğerleri arasındaki istasyonlarının merkez noktalarının birbirinden uzaklığı 8.13 metredir).
8. istasyon taban kirişinin tam ortasında yer alır.
Atış İstasyonları: 1'den 7'ye kadar istasyonlar, 91 santimetre karelik kareler şeklinde ve yanı seviyeye olup, iki kenarı istasyon işaretlerinin arasından geçen dairenin yarıçapına paralel durumdadır. 8.nci istasyon genişliği 91 santimetre, uzunluğu 183 santimetrelik bir dikdörtgen olup, uzun kenarı, taban kirişine paraleldir.
Tüm istasyonların yer ve dizaynı hatasız olmalıdır. 1'den 7'ye kadar istasyonların istasyon işaretleri, plaka çakışma noktasına en yakın kenarının tam ortasında bulunur. 8.nci istasyonun işareti, diğerleri ile aynı seviyede ve taban kirişinin tam orta noktasındadır.
Makinalar
a- Bir skeet sahasında iki kule bulunur. Yüksek kule ve alçak kule,
b- Her iki kulede de sabit bir fırlatma makinası bulunur.
c- Yüksek kuleden fırlatılan bir plaka, 1 No.lu istasyon işaretinin 91 cm. gerisinden (Taban kirişinin uzantısında ölçülür) ve yer seviyesinin 3.05 m. yüksekliğinden çıkmalıdır.
d- Düzgün olarak fırlatılan plakalar, 91 cm. çaplı havalı bir daire içinden geçmelidir. Bu dairenin merkezi, plaka çakışma noktasının 4.57 m. yüksekliğinde olmalıdır.
Burada hedef çakışma noktası, 8.nci istasyonun seviyesinden ölçülmelidir. (Bk. Şekil 2).
e- Plaka iyi hava şartlarında 65-67 metre mesafe katetmelidir.
Atış Hudutları
a- 1'den 7'ye kadar olan istasyonlarda atış hududu, her iki kuleden de 40.23 m.dir. 8.nci için atış hududu ise plaka çakışma noktası ile plakanın çıkmış olduğu kule arasındaki mesafedir.
b- Atış hudutlarını belirlemek amacı ile küçük ve büyük kulelerin plaka uçuş yolundaki 40.23 metreye uygun işaretler konulur. Benzer işaretler nizami plaka hudutlarına da (65-67 m.) konmalıdır.
Emniyet Tedbirleri
8. istasyondan atış yapıldığında makina kurucularının atış görüş sahasında kalmayacakları şekilde, her iki kulenin plaka çıkış pencerelerinin birer siperle teçhiz edilmesi gerekir. Bu tedbir, makina kurucularının, direk ya da seken saçmalardan korunmalarını sağlayacaktır. Bir diğer tedbir olarak da 1'den 7'ye atış istasyonlarının 7-10 metre gerisinde ve bu istasyonların üzerinde bulunduğu yarım daire şeklindeki yayı çeviren halat ya da tel örgü bulunmalıdır. Seyirciler, bu engelin ilerisine geçemezler. Hakem ve jüri üyeleri bu kuralın tatbikinden sorumludurlar.
Zamanlayıcı (Taymır)
Makinaların işleyişini sağlayan elektrikli ya da mekanik cihazlar operatörün müsabıkları görüp duyabilecekleri şekilde yerleştirilmelidir. Tüm Uluslararası müsabakalarda taymır kullanılması zorunludur. Taymır cihazı, atıcının ikazını takiben, derhal ya da en geç üç saniye içinde plakanın fırlatılabilmesini sağlayacak nitelikte olmalıdır. Bu taymır cihazı, duble atışlarında, tek düğme veya anahtar ile her iki plakayı fırlattırabilecek özellikte olmalıdır.
Tüfek ve Av Malzemesinin Bakım ve Muhafazası:
Tüfeğin temizlenmesi ve temiz olarak bulundurulması, her zaman tüfeğin fonksiyonunu en iyi şekilde yapması ve uzun ömürlü olması bakımından son derece önemlidir.
Modern silah ve malzemelerde kullanılan madeni bileşimler, genellikle pas ve aşınma yapmadığından piyasada satılan herhangi bir temizleyici solvent, namluyu diğer aksamı ve yanan barut artıklarını kolayca temizler. Bu maddelerle yapılacak temizlikten sonra, hafif yağlı bir ipek veya pamuklu bir bez parçasıyla madeni kısımları silmekle toz birikmesini önlemiş oluruz.
Tüfeğin dış kısımlarının temizlenmesi için büyük bir emeğe ve gayrete gerek yoktur. Yapılması uygun olan şey, normal olarak hafif yağlı bir kumaşla bu dış kısımların itina ile silinmesidir.
Ateşleyici dediğimiz mekanizma, toz ve kuma rağmen görevini yapacak şekilde ve ustalıkla imal olunmuştur. Ancak kum daima aşınmalara neden olur. Bu bakımdan mekanizmaya toz ve kumun girmemesi için azami itina gösterilmeli ve zaman zaman mekanizmanın açılıp temizliğinin yapılması için silah ustalarına ve tüfeğin imal edildiği fabrika, ya da imalathaneye gönderilmelidir. Bir çok atıcı ve avcı tüfeklerini her yıl hem iç ve mekanizma ve hem de dış kısmını temizlemeyi, temizletmeyi alışkanlık haline getirmişlerdir.
Tüfeğin suya düşmesi gibi özel bir durum veya başka bir neden olmadıkça, tüfek sahibinin her atış ve avdan sonra tüfeğin dış kısımlarını muntazam temizlemesi halinde, tam temizliğin iki yılda bir yapılması yeterlidir.
Bir İrlanda’lı mekanikçi ödül kazanmış olan kendi imalatı bir buhar makinası ile ilgili olarak “Biraz yağ iyi ise, çok yağ daha da iyidir” demiştir. Bu söz buharlı makinalar için doğru olabilir. Fakat fazla yağ, tüfeklerde aksi tesir yapar ve tüfeği fazla yağlamak hiç yağlamamaktan daha zararlıdır. Bu bilhassa tüfeğin ahşap kısımları için söz konusudur. Fazla yağ ahşap kısımlar tarafından (Dipçik,kundak gibi.) emilmekte ve şişmeye ve şekil bozukluklarına neden olmaktadır.
Bir kaç damla yağ bile bazen mekanizma için fazla sayılır. Yağın mekanizmaya fazlaca akıtılması, özellikle soğuk ve don olan havalarda bu yağ mekanizmanın ufak parçalarında birikerek kalınlaşır ve suhunet düştükçe mekanizmanın çalışmasına engel olabilir.
Eğer tüfek uzunca bir süre kullanılmıyacaksa, iç ve dış kısımları iyice temizlenerek hafif yağlanmalı ve dikkatle yerine yerleştirilip, tüfek bakımından tecrübe ve bilgisi olmayan meraklı kimselerin ellemeyeceği şekilde saklanmalıdır.
Fişek doldurma malzemeleri olan barut, kapsül ve benzeri maddeler ayrı yerde ve kilit altında muhafaza edilmeli, tüfek ile bu malzeme aynı yerde bulundurulmamalıdır. Fişek doldurma malzemeleri esas olarak soğuk ve nemli olmayan kuru yer ister. Isı toplayan ve sıcak olan tavan aralarındaki yerlerde nemli olan bodrumlar bu malzemeler için elverişli değildir. Şayet malzemede bozulma emaresi görülürse atılmalıdır.
Tüfek tamiri gerektirirse, ya bir tüfek ustasına, ya da fabrikasına götürülmeli ve yeniler hiç bir zaman tüfeğini kendisi tamir etmeye kalkmamalıdır.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
